Het gezamenlijk belang

Sticky bericht

Er was – ook in het westen – een tijd dat het gezamenlijk belang, het belang van de gemeenschap, altijd groter was dan dat van de individuen. In sommige culturen is dat nog zo. De gemeenschap gaat daar vóór het individu. In het doorschieten daarvan kan het individu tekort komen. Vandaar de opkomst van het individualisme. Maar in het doorschieten van dat individualisme ontstaat nu de ene crisis na de andere:

coronacrisis, stikstofcrisis, toeslagencrisis, oorlogen, (expres meervoud, want er is ook van alles gaande in Afrika), etc etc

Al die crisissen kennen m.i. dezelfde oorzaak: mensen maken keuzes op basis van het belang van hun eigen, selecte groep en niet meer op basis van het gezamenlijk belang, van het totaal. En daardoor ontstaat er strijd tussen alle verschillende belangen.

Dit filmpje maakt dat heel duidelijk:


Samen leven

We lijken verleerd te zijn om samen te leven. Zoals Marten Luther King ooit zei:

We hebben leren zwemmen als vissen en vliegen als vogels. Maar we hebben nog niet geleerd om samen te leven als broeders en zusters.

Martin Luther King

Zoals uit de actualiteit blijkt is voor iedereen het grotere geheel belangrijk. Maar veel mensen lijken zich daar niet meer van bewust. Toch is er veel behoefte aan verbinding. Het woord ”community” kom je steeds vaker tegen.

Ook voor mij persoonlijk is de grote gemeenschap heel belangrijk. Het geeft me het bewustzijn dat ik niet alleen sta, dat we samen kunnen werken aan het verbeteren van onze samenleving door steeds te kiezen voor het gezamenlijk belang. Dat we samen iets moois tot stand kunnen brengen. Daarom initieer ik graag allerlei samenkomsten, zowel online als fysiek, waar mensen weer dat samen kunnen ervaren. Zo verleen ik mijn medewerking aan de gespreksgroepen van het Vincent de Paul Center en organiseer ik mantra zingen. Ook is er inmiddels een online community gestart onder de titel: Bezielen en bezield worden. Mocht je daarin geïnteresseerd zijn, neem dan contact met mij op via het contactformulier.

Op weg naar meer Samen

Ik hoop dat de ervaring van ’samen’, die in die bijeenkomsten opgedaan wordt, doorwerkt in de deelnemers en via hen weer verder in de wereld. Druppeltjes op een gloeiende plaat misschien. Maar vele druppeltjes maken een stroompje en vele stroompjes een rivier en vele rivieren…

En daarnaast komen we samen misschien weer op andere ideeën over hoe we kunnen bereiken:

dat mensen keuzes maken op grond van wat goed is voor het gezamenlijk belang ipv voor het belang van een beperkte groep.

Kerstmis 2021

Kerstmis: van oudsher het feest van de terugkeer van het licht. De kortste dag is immers achter de rug! Toen er missionarissen kwamen om de ”heidenen” in onze streek te kerstenen (= tot het christendom te bekeren), sloten ze handig bij dit feest aan. Het werd het feest van de terugkeer van het licht en van geboorte, nieuw leven, hoop.

Maar nu, anno 2021, spelen andere thema’s een hoofdrol: lockdown en afstand en je afvragen wat je wel en niet durft qua samen Kerstmis vieren…

Licht en hoop?

Ik weet niet hoe het jullie vergaat, maar ik vind het soms knap lastig om hoop te houden en perspectief te blijven zien in deze tijd. Coronabeleid, klimaatissues, toeslagenaffaire, kabinetsformatie: Nederland is niet langer een land om trots op te zijn, integendeel. De coronacrisis brengt vele misstanden aan het licht en dat roept in ieder geval bij mij de nodige frustratie en ergernis op. Licht en hoop zijn soms ver te zoeken.

Bezieling

En niet alleen bij mij, zoals mij vorige week bleek. In een gespreksgroep over bezieling met toevallig drie oudere (gepensioneerde) en drie jongere deelnemers, ontdekten we dat de ouderen de bezieling van vroeger misten. Nostalgisch haalden we herinneringen op aan de demonstraties tegen o.a. kernraketten en kernenergie. We bleken toen allemaal het gevoel gehad te hebben, dat we samen invloed konden uitoefenen. We geloofden heilig in een betere wereld. De jongeren (alle drie onder de veertig) waren juist naar diezelfde bezieling op zoek en zouden zo’n gezamenlijke inspirerende beweging graag meemaken. 

De uitwisseling werkte erg inspirerend. Het bleek belangrijk om met elkaar onze frustraties te delen en te vertellen wat ieder van ons hoop zou kunnen geven. Op zoek te gaan naar waar we bezieling uit zouden kunnen halen.

Verhalen en visie

Waar ik zelf vooral behoefte aan heb, zijn verhalen met een visie. Verhalen over een betere wereld, waarin mensen warm lopen voor elkaar en voor de aarde. Verhalen over leiders die er zijn voor de mensen in plaats van omgekeerd. Over gelijkheid en gelijkwaardigheid en van daaruit omgaan met verschillen. Over met elkaar van mening kunnen verschillen en daarover een goed gesprek kunnen voeren in plaats van meteen te polariseren.

Misschien kunnen dat oude verhalen in een nieuw jasje zijn. Maar we hebben ook concrete nieuwe verhalen nodig over waar deze wereld naar toe gaat. Waar we wíllen dat die naartoe gaat. En hoe we daar kunnen komen. Verhalen over successen die we boeken, initiatieven die ons enthousiast maken. En niet alleen verhalen, maar ook gedichten en liederen en filmpjes. (Dat zijn natuurlijk eigenlijk ook verhalen.)

In dit blog wil ik graag dat soort verhalen en teksten met jullie delen. En ook inspirerende ervaringen. Als een soort tegengif tegen al die dagelijkse nieuwsberichten.
En ik wil stilstaan bij wat die verhalen betekenen voor ons eigen concrete leven. Voor de keuzes die we maken.

Vandaag wil ik graag onderstaand gedicht met jullie delen. Het is geschreven door Huub Oosterhuis in 2016, maar wat mij betreft nog altijd actueel. (De eerste strofe heb ik weggelaten, omdat die voor mij afleidt van de rest. )

Kerstmis 2016

(...)

Er zal nooit, nergens
een begin van redding zijn
als niet ten minste één mens zegt:
“Hier ben ik”
En ziende om zich heen
Ziet of er nóg een is, nog twee of drie
Met vonken licht ‘hier ben ik’
In hun ogen.

In diepe nacht - geen ster te zien,
geen engelenzang te horen-
zullen zij gaan
om wat misschien nog kan,
te hopen valt, te redden is 

één vluchtkind kantje boord
voorgoed geboren.

Kerstmis is twee- of driemaal
niet te tellen naamloos velen
die ‘hier ben ik’ zijn
en doen wat moet gedaan.



Huub Oosterhuis

Ik wens jullie hoopvolle kerstdagen en veel bezielende ervaringen in het nieuwe jaar!

Vreemdgaan met je werk

”Ben je aan het vreemdgaan met je werk?” vraag ik aan Marcel. Hij kijkt verschrikt, maar Anneloes schiet in de lach. Ja, zo ervaart zij het in ieder geval wel! Alsof het werk voortdurend als een derde hun relatie bedreigt. Alsof het werk altijd voorgaat en zij er niet meer toe doet!

Thuis krijgt de restjes

Thuis krijgt de restjesMarcel en Anneloes komen in relatietherapie, omdat ze elkaar kwijt dreigen te raken. Anneloes voelt zich niet meer gezien door Marcel. Ze heeft voortdurend het gevoel dat ze er thuis alleen voorstaat. Marcel vindt het thuis ook niet meer leuk: er is altijd kritiek op hem. En bovendien voelt hij zich buitengesloten: de kinderen gaan met alles naar Anneloes. Niemand lijkt hem nog nodig te hebben. Behalve dan voor de centen.

Mijn vraag naar vreemdgaan met je werk is voor Marcel een eye-opener. Hij heeft het zich nooit zo gerealiseerd. Maar inderdaad: hij werkt keihard. Veel meer dan de uren die er in zijn contract staan.

En net als de meeste werknemers geeft hij zijn meest productieve uren aan zijn werkgever. Zoals ik vaak zeg:

 

Werkgevers krijgen meestal het beste van hun werknemers. En thuis (het gezin, de relatie) krijgt de restjes!

”Werk gaat voor het meisje”

Deze ouderwetse uitspraak gaat eigenlijk nog steeds op. En er is een variant bij nodig:”Werk gaat voor je partner!”

Waarschijnlijk geldt dat ook voor jou. Ga maar na: je meeste energie, je meeste geduld, je meeste tact, je leukste moppen, je beste communicatieve vaardigheden, gepassioneerdheid… dat alles gebruik je op je werk.

En als je thuis komt ben je moe. Dan wil je uitrusten en geen gedoe aan je hoofd. Je luistert nog maar met een half oor naar de verhalen van de kinderen. Aandacht voor je partner is er al lang niet meer bij. En grote kans zelfs dat je na het journaal nóg weer even achter die laptop kruipt om iets voor je werk te doen. Want het voelt toch fijner als dat even af is.

De oude reclame met de vraag:“Wie is toch die man, die op zondag altijd het vlees komt snijden?” is in teveel gevallen alleen achterhaald voor wat betreft dat vlees snijden…

Je partner en kinderen zijn er al aan gewend. Ze mopperen misschien nog wel, maar verwachten niet zo veel meer van je. Ze regelen het wel onder elkaar. Wat jou  het gevoel kan geven, dat je buitengesloten wordt.

Meestal is het zo gegroeid. Het is lang niet altijd een bewuste keuze. Maar wel vanuit een gevoel dat dit moet: om promotie te maken, je baan te behouden, klanten te houden of te krijgen of om geen scheve blikken van collega’s te krijgen. Die collega’s draaien er immers vaak voor op als jij minder hard werkt, of je te vaak ziek meldt.

Maar ook kan het zijn dat je je erg identificeert met je werk. Je voelt je dan in de eerste plaats werknemer  en pas in de tweede plaats partner of vader/moeder. Werk gaat voor je partner…

Relatie vaak de dupe van werk

Regelmatig zien wij als relatietherapeuten dan ook stellen waarbij één van beide partners – of soms zelfs beiden –  het eigen werk en/of carrière voorrang geeft boven de relatie en het gezin. Dat kan zich uiten in de bekende dingen als vroeg weggaan, laat thuiskomen; veel overwerken; ’s avonds en in het weekend nog moeten werken. Opgeslorpt door het werk is er geen tot weinig aandacht meer voor elkaar. Er is geen tot weinig aandacht meer voor elkaar.

verdroogdJe hoeft er eigenlijk maar éven bij stil te staan om je te realiseren dat zoiets wel invloed móet hebben op je relatie. Een relatie is immers net een plantje: om te groeien is er water en voeding nodig. Anders gaan de blaadjes hangen en gaat het plantje uiteindelijk dood. Dus als je ’s avonds geen energie meer over hebt en thuis voor jou alleen nog maar de plek is om uit te rusten van je werk, is er iets goed fout. Vreemdgaan met je werk is dodelijk voor elke relatie.

Kostwinnersyndroom

Veel mensen – en vooral mannen – vinden dit allemaal gewoon. Ze vinden de kritiek op hun ”altijd maar bezig zijn voor hun werk” onterecht. Ze werken zich immers uit de naad om te zorgen voor meer dan brood op de plank!

Deze mensen lijden aan wat ik noem: het kostwinnersyndroom.  Ze voelen een grote verantwoordelijkheid om de kost te verdienen, maar denken ook dat daarmee hun taak volbracht is.

Ze voelen zich ook verantwoordelijk om dat ‘kost verdienen ‘ heel goed te doen en véél te verdienen. Vaak hoor ik de uitspraak:”Als ik niet zo hard werkte, zouden we ons niet dit huis en onze vakanties etc kunnen veroorloven!” Waarop de partner steevast antwoordt:”Liever een kleiner huis en een fijnere relatie met jou, dan dit!”

Uiteraard zijn er gezinnen bij wie het harde werken van de man – én vrouw- pure noodzaak is. Dáár zullen de partners niet klagen over het harde werken van de man. Misschien wel in het daarnáást ook nog meewerken in huis en gezin.

Emancipatie nog eenzijdig

Sinds de emancipatie nemen ook vrouwen hun werk bloedserieus. In veel sectoren moeten ze nog steeds op allerlei fronten ”bewijzen” dat ze net zo goed zijn als hun mannelijke collega’s. En hoe bewijzen ze dat vaak? Door béter te zijn dan hun mannelijke collega’s. Ook deze vrouwen lijken soms wel vreemd te gaan met hun werk. Het verschil is wellicht dat zij heel goed weten dat er thuis ook nog een aantal taken wacht.

De emancipatie heeft vrouwen immers wel kansen op de arbeidsmarkt gebracht, maar daarmee ook een dubbele verantwoordelijkheid: zowel voor het binnenbrengen van geld, als voor het reilen en zeilen thuis.

Veredelde stagiaire

Nog lang niet alle mannen ervaren die dubbele verantwoordelijkheid. Hoewel meer mannen dan vroeger hun aandeel in het huishouden leveren, doen velen dat in hetero-relaties toch nog steeds als een veredelde stagiaire: ze stellen bij alles vragen en voeren vooral opdrachten uit. Ze staan niet náást hun partner als mede-kapitein op de brug. Ze hebben nog niet hun eigen emancipatie doorgemaakt: ze geven hun rol als kostwinner alle prioriteit in plaats van hun aandacht en energie over hun verschillende rollen (ze zijn immers ook nog partner, vader, zoon…) te verdelen.

In de trainingen voor mannen zeg ik regelmatig:

Thuis begint je andere baan. Daar moet je energie voor over houden.

Veeleisende werkgevers

Nu is dat in veel gevallen makkelijker gezegd dan gedaan. Want de meeste keihard werkende mannen en vrouwen hebben te maken met veeleisende werkgevers. En die zitten niet alleen in de profitsector! Ook in onderwijs en zorg hebben managers niet in de gaten dat ze hun grootste kapitaal – hun medewerkers – over de kling jagen met al hun werkdruk.

Laatst zag ik een TEDX-talk over de burnout samenleving, waarin Ernst-Jan Pfauth de enorme werkdruk op veel werknemers aan de kaak stelt. Hij roept daarin iedereen op om zelf de grenzen te gaan stellen. Bijvoorbeeld door ’s avonds thuis op de bank níet meer elke 2 minuten je werkmail te controleren…

Voordeel is dat je dan ook meteen de verdenking wegneemt dat je écht vreemdgaat. Hoewel dat is wat je in feite doet: vreemdgaan met je werk. Realiseer je alleen dat je door zo hard te werken dan wel de lasten maar niet de lusten van het vreemdgaan geniet. Dus waarom zou je dat nog langer doen? Zo’n leuke minnaar (es) is die werkgever immers niet?

Je relatie en gezin hebben je nodig

 

vreemdgaan met je werkDus hoe moeilijk ook, zorg ervoor dat je je jezelf niet hoeft te beschuldigen van vreemdgaan met je werk. Verdeel je energie en zorg dat je nog wat overhoudt voor ’s avonds als je thuiskomt. Voor je partner en eventuele kinderen. Kom eens achter je laptop vandaan. Want je relatie en je gezin hebben je nodig… zelfs en misschien wel juist als ze altijd kritiek op je hebben!

 

Lees ook: Run je relatie als een bedrijf; Uitgangspunten bij relatietherapie

 

Meningsverschil met je partner

In de vorige blogpost schreef ik over waarom het zo moeilijk is om op een constructieve manier een meningsverschil met je partner uit te praten. Ik noemde twee redenen:

  1. de (verkeerde) visie dat er maar één waarheid is;
  2. de angst dat je bij een verschil van mening per definitie ruzie krijgt;

In deze post wil ik nog een derde punt behandelen: een meningsverschil met je partner kan je gevoel van eenheid verstoren. Maar elk meningsverschil is ook een uitgelezen kans om je partner beter te leren begrijpen!

Omgaan met verschillen

Regelmatig komen we stellen tegen, die moeite hebben met het omgaan met verschil van mening. Als je verder kijkt, blijkt dat ze eigenlijk sowieso moeite hebben met het omgaan met de verschillen tussen hen. Ze verwachten eigenlijk van een partner, dat die het met hen eens is, en liefst ook nog dezelfde behoeften en verlangens heeft op dezelfde momenten. Of minstens hen erkent en niet boos wordt over dat verschil, en er toestemming voor geeft. Maar als de partner ook moeite heeft met het omgaan met verschillen, dan is dat allemaal nog niet zo eenvoudig…

Overleeft je relatie het WK voetbal?

Vanochtend las ik een tweet van Eus (@OzcanAkyol) en ik schoot in de lach. Er stond een overzicht van alle voetbalwedstrijden, die aankomende zaterdag uitgezonden worden en eronder schreef Eus:”Benieuwd hoeveel mannen zaterdag ruzie zullen krijgen met hun vrouw. #WK2018”

Dat bracht me meteen op het idee voor een nieuwe blogpost. Wetend dat al die voetbalwedstrijden er aan komen, lijkt het me namelijk handig als stellen, voor wie het WK een punt zou kunnen worden,  daar van tevoren samen afspraken over maken.

Contact

In de Gestalttheorie (en ik geef relatietherapie vanuit mijn achtergrond als Gestalttherapeut) is ”contact” een heel belangrijk begrip. Zonder contact kunnen mensen niet bestaan. Contact met onszelf, met anderen, met de wereld om ons heen. Zonder dat contact worden we eenzaam en kwijnen we weg.

Teleurstellingen in je relatie

De tweede fase van een relatie kenmerkt zich door twee factoren: leren omgaan met teleurstellingen in je relatie en leren omgaan met de verschillen van mening en/of beleving. Over het omgaan met verschil van mening heb ik al veel geschreven. (Zie de verwijzingen onder aan deze pagina) Deze post gaat dan ook over het omgaan met teleurstellingen, die na de eerste fase van verliefdheid kunnen optreden. 

Kies voor dialoog in plaats van discussie

Wat zou het mooi zijn als in alle vormen van onderwijs en overleg (dus ook in de politiek!): de dialoog gehanteerd werd in plaats van discussie. Want bij dialoog is het doel steeds wederzijds begrip terwijl het er bij een discussie om gaat de ander te overtuigen. Bij een dialoog kom je vanuit dat wederzijds begrip – indien nodig – tot oplossingen waar iedereen achter kan staan. Bij een discussie heb je winnaars en verliezers.

En verliezen vindt niemand leuk. Verliezers zitten na afloop met de frustratie en teleurstelling. Of met het vaste voornemen om zich een volgende keer niet uit het veld te laten slaan. Waardoor een machtsstrijd snel geboren is.

Hieronder lees je wat meer over de kenmerken van een dialoog. De voorbeelden zijn – door de aard van mijn beroep – veelal genomen uit de privésfeer. De link met werk is in veel gevallen echter eenvoudig te leggen. Veel bedrijven hebben immers dezelfde dynamiek als gezinnen.
De dialoog zou echter ook heel goed gebruikt kunnen worden in allerlei sociale media en online platforms.

Kenmerken dialoog

Differentiatie: verschil van mening mag

Voorwaarde voor een dialoog is dat beide partijen elkaar een eigen mening en beleving gunnen. Dat er ruimte is voor differentiatie: voor het naast elkaar laten bestaan van verschillen. Je mag het dus met elkaar oneens zijn, ook al is dat lastig of ongemakkelijk.

In een dialoog is het taboe om druk uit te oefenen op elkaar. Je toont respect voor ieders mening en je gaat ervan uit dat beide meningen legitiem zijn. Dat benoem je ook.  En vervolgens onderzoek je samen of die verschillen naast elkaar kunnen bestaan of dat er een oplossing nodig is.

Vaak is een verschil van mening namelijk geen enkel probleem en kunnen de meningen rustig naast elkaar bestaan. Bijvoorbeeld als het over een politieke kwestie gaat. Je kunt dan samen constateren: ”Oké, hierover verschillen we dus van mening”.

Er zijn echter situaties waarin het handig of noodzakelijk is om het elkaar eens te worden. Ook dan is het belangrijk om eerst de verschillen te benoemen. Bijvoorbeeld: ”Oké, we verschillen dus van mening over hoeveel zakgeld de kinderen krijgen. Daar moeten we toch samen op één lijn zien te komen, dus hoe lossen we dit op?”

Voor de oplossing is het belangrijk dat je elkaar eerst goed begrijpt. Wat bedoelt je (gespreks)partner precies? Vanuit welke argumenten, gevoelens en ervaringen is h/zij tot deze mening gekomen? Zijn daar misschien aspecten bij, waar jij zelf nog niet aan gedacht hebt?

Werkelijke interesse in elkaar

Als je kiest voor de dialoog in plaats van discussie ben je ook echt geïnteresseerd in elkaar. Het gaat je er niet om de ander jouw mening op te dringen. Je wil écht graag weten wat je gesprekspartner denkt, en voelt bij een bepaald onderwerp. Je vraagt daarom ook dóór, om de ander beter te kunnen begrijpen.

Openheid om je te laten beïnvloeden

Daarnaast toon je ook bereidheid om je door je gesprekspartner te laten beïnvloeden: wellicht heeft hij of zij aan dingen gedacht waar jij niet bij stil hebt gestaan. Er is niets mis mee om die vervolgens ook in je eigen afweging mee te nemen. Twee weten meer dan één! Zolang jij maar bij jezelf checkt of de nieuwe of aangepaste opvatting inderdaad voor jou klopt. Uiteindelijk bepaal je immers altijd zelf of je je mening verandert of niet.

Werkwijze bij dialoog

Hoe breng je deze mooie uitgangspunten nu in de praktijk?

1. Afstemmen

Om te beginnen is het altijd verstandig om met elkaar af te stemmen wanneer je een gesprek met elkaar gaat voeren. We zien in relaties vaak dat iemand zomaar een gesprek begint en verwacht dat de ander maar meteen tijd en aandacht heeft. Zelfs als het over ”gewone” thema’s gaat.

Ik ken dat ook van mezelf: ik kom de kamer binnen en begin meteen te praten:”Schat, heb je gezien dat…”. Ik verwacht dat mijn man meteen beschikbaar is voor mij. Hij maakt me er gelukkig altijd meteen attent op, als het hem niet uitkomt:”Even wachten, ik ben even bezig”.

Het is dus belangrijk om af te stemmen. Je zou bijvoorbeeld kunnen zeggen:”Piet, ik wil het graag ergens met je hebben over hebben. Kan dat nú of wanneer zou dat kunnen?”

Sommige stellen hebben een vaste moment waarop ze dingen bespreken, waar in de hectiek van alle dag geen tijd voor is. Wij adviseren dat ook altijd. Het helpt als je weet dat er dan aandacht en tijd is. De zondagavond is bijvoorbeeld in veel gezinnen een prima moment om even de agenda van de komende week samen door te lopen. Daarna zou je dan ook andere dingen kunnen bespreken.

2. Gevoelens en bedoeling benoemen

Als je vervolgens je onderwerp aankaart, is het belangrijk om daar meteen bij te vertellen wat het onderwerp met je doet en wat je van je partner verwacht. Bijvoorbeeld:”Ik zit ergens mee en wil graag even mijn verhaal kwijt. Ik hoef geen oplossing, alleen een luisterend oor”.

Of:”Je hebt iets gedaan of gezegd, waar ik me aan geërgerd heb. Ik wil graag weten waarom je dat gezegd of gedaan hebt.”

Of:”Ik loop al een tijdje ergens over te na te denken en wil graag jouw mening horen”.

Door een gesprek zó te starten, kan je partner zich daar op instellen. Dat betekent dat je dus het beste – vóór je een gesprek aangaat – eerst even stil kunt staan bij jezelf om je af te vragen wat je precies met het gesprek wil.

3. Onderzoekende vragen stellen

Als je de ander vraagt naar zijn/ haar mening over een onderwerp, dan is het noodzakelijk om daar eerst ruimte voor te maken en onderzoekende vragen te stellen. Dus niet meteen iets roepen als:”Daar ben ik het niet mee eens!” Maar vragen: “Wil je me uitleggen hoe je tot dat idee gekomen bent?” Of: “Welke gevoelens spelen hierbij voor jou een rol?”

Zelfs als je het wél met je partner eens bent, kan het heel verhelderend zijn om eerst deze vragen te stellen. Misschien komt h/zij vanuit een heel andere redenering dan jij tot dezelfde mening. Of blijkt de mening toch niet zo hetzelfde te zijn als jij dacht.

Als je daarna je eigen mening geeft, zou het mooi zijn als je partner jou dan ook onderzoekende vragen stelt. Je kunt ook afspreken dat je allebei eerst je mening geeft en daarná overgaat tot het onderzoeken van ieders mening.

In dat onderzoek kun je elkaar bevragen op achter-en onderliggende gevoelens en argumenten. Oók als je misschien denkt dat allemaal al te weten. Want het is maar de vraag of jouw invulling klopt. We zien in relatietherapie heel vaak, dat stellen wel dénken elkaar door en door te kennen, maar dat dat bar tegenvalt.

4. Verschil van mening respecteren

Als blijkt dat jullie van mening verschillen, is het heel belangrijk om elkaars mening te respecteren én te legitimeren. Dat kan heel moeilijk zijn. bijvoorbeeld als je écht vindt dat de ander een ongelooflijk domme mening heeft. Of totaal niet begrijpt hoe iemand maar op zó’n idee kan komen.

En toch is dat de realiteit: je gesprekspartner heeft zojuist die mening geuit en het is heel belangrijk om die te respecteren. Je mag gerust zeggen dat je verbaasd of geschokt bent, maar erken de legitimiteit van de mening van de ander! (Tenzíj de ander een mening heeft die echt tegen de wet indruist.)

Dus zeg bijvoorbeeld:”Oké, we verschillen hierover van mening. Ik begrijp niets van jouw mening, maar je hebt er recht op en hij is per definitie legitiem. Ik zou je wél graag willen begrijpen, dus kun je me uitleggen vanuit welke ideeën of ervaringen je tot deze mening komt?”

5. Begrip opbrengen voor elkaar

Vervolgens zal het vaak nodig zijn om te proberen je partner te begrijpen. Waarbij het belangrijk is om je te realiseren dat elkaar begrijpen niet hoeft te betekenen dat je het met elkaar eens bent.

De ander begrijpen hoeft niet te betekenen dat je het met hem eens bent.

Ik kan bijvoorbeeld begrijpen dat je geen zin hebt om mee te gaan naar mijn ouders. Maar daarom hoef ik het daar nog niet mee eens te zijn! Als ik je echter zeg dat ik je begrijp, erken ik daarmee wel jouw gevoel. En dat geeft vaak al lucht. Vervolgens zijn we er dan echter nog niet. We moeten dan nog samen bespreken hoe we nu met die twee verschillende wensen of ideeën omgaan. We zoeken dus naar een oplossing in plaats van naar het winnende idee. Dialoog in plaats van discussie.

Je eigen referentiekader loslaten

Soms moet je je eigen referentiekader loslaten om elkaar te kúnnen begrijpen. En dat is nog niet zo eenvoudig. Zo hadden we bijvoorbeeld laatst iemand die vond dat iemand anders helpen vóór je eigen belang ging. Hij was te laat thuis gekomen om samen nog naar een concert te gaan, omdat iemand zijn hulp vroeg. Zijn partner was woedend en voelde zich verwaarloosd. Beiden moesten zich in elkaar verplaatsen om te begrijpen waarom de één die keuze had gemaakt en de ander zo boos was.

Je kwetsbaar opstellen

Vaak ook moet je je kwetsbaar opstellen. Aan je partner vertellen wat je gevoelens zijn. Toegeven dat je iets niet goed hebt gedaan. Uitleggen vanuit welke angst of boosheid je iets gedaan hebt. Kortom: je laten zien! jezelf blootgeven! Ook dat is niet voor iedereen altijd even eenvoudig. Lees ook: Dialoog na het verraad (5)

Sommige mannen voelen zichzelf klein worden als ze zich kwetsbaar op moeten stellen. Als ze daarvoor zichzelf opgeblazen hebben, kan dat kloppen. In je kwetsbaarheid laat je jezelf namelijk zien zoals je bent, zonder muur, zonder opgepoetste tierlantijnen. Als je dat doet, zul je merken dat jullie gesprek een heel ander toon krijgt. En dat je partner je dan opeens veel beter kan begrijpen.

Het tempo vertragen

Een ander noodzakelijk punt is dat jullie het tempo vertragen. Ieder heeft tijd nodig om het gehoorde te laten bezinken. En om vervolgens na te denken en te voelen wat hij/zij zelf wil antwoorden. Als een gesprek te snel gaat, moet je al nadenken over je antwoord, terwijl je nog aan het luisteren bent! Dan kun je niet goed luisteren.
Dus neem de tijd. Het is niet erg als er stiltes vallen. Jaag elkaar niet op. Zorg dat je achterover gaat zitten. Ontspan!

Ter illustratie hier een filmpje over hoe het níet moet: https://youtu.be/Ls6SnP33eL4

Geen alcohol of drugs

Tenslotte een misschien wat truttig advies, maar toch: Gebruik geen alcohol of drugs tijdens dit soort gesprekken! Alcohol ontspant weliswaar, maar ontremt ook. En dat maakt het moeilijker om het geduld op te brengen om naar elkaar te luisteren en elkaar te respecteren. Als je al wil drinken: doe dat dan na afloop als jullie er samen goed uit gekomen zijn!

5. Samen een oplossing vinden

Als beide partijen elkaar begrijpen, kunnen ze tenslotte  samen op zoek gaan naar een manier te vinden om met die verschillen om te gaan.

Van mening blijven verschillen mag

Soms kunnen verschillen rustig naast elkaar blijven bestaan. Je hoeft alleen maar tegen elkaar te zeggen: oké, dan verschillen we hierover dus van mening. Bijvoorbeeld: als je allebei op een andere politieke partij wil stemmen, dan is dat in principe geen probleem. Het kan zijn dat je dat niet leuk vindt of dat je het niet eens bent met de keuze van je partner. Maar jullie zijn nu eenmaal verschillende mensen met eider eigen stemrecht.

Een verschil van mening hoeft geen meningsverschil te worden!

Allebei de ene mening beter vinden

Het wordt lastiger als jullie bijvoorbeeld van mening verschillen over hoe laat de kinderen naar bed moeten of wanneer je samen op vakantie gaat. Dáár moet één uitkomst uitkomen.  Om een goede afweging te kunnen maken is het daarom ook belangrijk dat jullie goed elkaars overwegingen kennen. Zodat je alle facetten mee kunt nemen in die uitkomst.

In dat hele proces kan het zijn dat de mening van de één in dit geval toch beter blijkt dan die van de ander. Als jullie dat allebei vinden, ga je dus voor de mening van die ene. Het is belangrijk dit niet als een persoonlijke overwinning te zien. Het gaat namelijk niet om de overwinning maar om de inhoud van die mening.

Tot een win-win komen

Het mooiste is als je in gesprek met elkaar samen tot een nog betere oplossing komt, dan ieder voor zich bedacht had. Soms is dat de optelsom van beide meningen. Bijvoorbeeld: de één wil uit eten en de ander naar de film. Jullie besluiten om beide te doen.

Soms echter kom je al pratend echter tot iets heel nieuws. Misschien ontdekken jullie bijvoorbeeld dat je veel meer tijd samen door wil brengen en besluit je er een weekendje-weg van te maken. Of realiseren jullie je dat je eigenlijk geen geld hebt om uit te gaan en komen jullie tot het idee om een avondje uit in eigen huis te organiseren! (Aanrader: alle eventuele kinderen laten logeren bij vriendjes, samen lekker koken, je aankleden alsof je uit gaat, eten met kaarsjes en lievelingsmuziekje aan).

Compromis

Als je niet tot een win-win komt en ook niet tot overeenstemming over één van beide meningen, blijft er niets anders over dan een compromis. In een goed compromis kunnen beide partners zich vinden. Sterker nog: beide partners zorgen daarin niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de ander! Omdat je het die ander gunt. En omdat het beter is voor jullie relatie. Als de ander zich namelijk toch bekocht voelt, heb jij er ook last van.

Bij een goed compromis zorgen beide partijen ervoor dat niet alleen zijzelf maar ook de ander voldoende aan zijn/haar trekken komt.

In elke relatie moeten voortdurend compromissen gesloten worden. Dat kan niet anders, want jullie zijn verschillende mensen. Goed compromissen kunnen sluiten is dan ook één van de belangrijkste vaardigheden van partners!

Conclusie

Dus verschil van mening is prima. Zolang je ervoor zorgt daar niet met elkaar over in discussie te gaan. Zoek de dialoog in plaats van discussie.

En discussie met je partner – of dat nu je levenspartner of samenwerkingspartner is – is wat mij betreft helemaal taboe.

______________________________________________________

Marike de Valk is gepensioneerd Gestalttherapeut. Ze gaf individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. In haar blog op deze site valt veel te lezen over relatieproblemen.  

Scheiden kan altijd nog

Deze post is eerder geplaatst en nu ge-updated.

De gedachte  ”Scheiden kan altijd nog” lijkt aan terrein te winnen.

Ik  heb 25 jaar een eigen praktijk voor individuele therapie, waarin ik veel hoor over relatieproblemen. Sinds 12 jaar geef ik ook relatietherapie. En in die 12 jaar zie ik een verandering: mensen komen in een vroeger stadium in relatietherapie. En dus is er meer te redden. Wat tot uitdrukking komt in de cijfers: het aantal echtscheidingen is in 2016 gedaald t.o.v. 2015. En in 2015 was het weer lager dan in 2014. Nu was 2014 wel de top van een jarenlange steiging.  In 2014 lag het echtscheidingspercentage van officieel getrouwde mensen nog op 40,1 %.

Het gevoel is weg

Mijn blogposts over “Mijn gevoel is weg” en “Kan mijn gevoel nog terugkomen” worden elke dag meer dan 120 keer gelezen. Afwezigheid van gevoel lijkt één van de belangrijkste redenen waarom mensen willen scheiden. Helaas, omdat de conclusie dat er geen relatie meer inzit als ‘het gevoel van liefde weg is’ vaak voorbarig is.

Elke langerdurende relatie kent perioden waarin de gevoelens voor elkaar afnemen. Of soms zelfs in het tegendeel veranderen: waarin je echt even genoeg hebt van je partner. Je aan hem of haar begint te ergeren. Dat hoort erbij én het zijn signalen, die je wel serieus moet nemen. Kennelijk is de relatie toe aan extra inzet en investering. En wacht daar niet mee!

Want de kans van slagen op een doorstart neemt af, als je lang in je eentje worstelt met afwezigheid van gevoel. Als je je partner daar niet bij betrekt, als jullie samen er niet aan gaan werken. Blijf er niet alleen mee zitten en – nog belangrijker – neem niet in je eentje het besluit dat het er niet meer inzit!!

Differentiatie: omgaan met verschillen

Een andere reden waarom mensen scheiden, heeft vaak te maken met een gebrek aan differentiatie.

Na de periode van verliefdheid, waarin het samen zo volmaakt lijkt, komt per definitie de periode van differentiatie: het ontdekken en willen uitdragen van de verschillen.

In deze periode lijken de verschillen groter dan de overeenkomsten. Het is de periode waarin je de schaduwkanten van je partner leert kennen. En die kunnen flink tegenvallen, soms zo erg dat je de man of vrouw niet meer herkent, waarop je ooit verliefd werd.
Er zijn twee bewegingen tegelijk aan de hand: de verliefdheid is voorbij, dus de roze bril is weg. Je ziet je partner scherper dan voorheen en bent ook minder bereid om iets goed te praten.
De andere beweging is dat je inmiddels meestal samenwoont. Je ziet veel van elkaar, ook de minder leuke dingen. En omdat je nu bij elkaar ‘thuis’ bent, houd je je vaak ook minder in. Thuis wil je immers jezelf kunnen zijn’. Ook samenwonen moet je leren…

Uitgeput

Drukke baan, kinderen, en een uitgebreid sociaal leven zijn ook factoren die een aanslag doen op je veerkracht en daarmee op je tolerantievermogen. We zien veel stellen die eigenlijk uitgeput zijn en geen draagkracht meer hebben. Ook daardoor hebben partners in deze periode weinig credits voor elkaar. De schaduwkanten roepen snel teleurstelling of ergernis op. Lichamelijke intimiteit verdwijnt.

Volgens onderzoek krijgt tweederde van de stellen met kleine kinderen dan ook ernstige relatieproblemen. Die helaas vaak leiden tot scheiding. Het zou goed zijn als bij alle prenatale zorg ook het thema ”relaties” een belangrijke plek krijgt. Helaas gebeurt dat nog weinig. Mijn training ”Is je relatie babyproof?” besteedt aandacht aan belangrijke vaardigheden om deze periode goed door te komen.

Is dit het nou?

Sommige stellen belanden daardoor in veelvuldige ruzies. Anderen trekken zich van elkaar terug. Sommigen zien wel dat dit een fase is en nemen zich voor het gewoon even vol te houden. De bezieling in de relatie verdwijnt. Het stroomt niet meer. Er lijken alleen nog maar blokkades te zijn. De liefde lijkt weg. En de twijfel duikt op: is dit het nou? Moet ik het hiermee doen? Zit er verder niets meer in? En wil ik zo samen oud worden?

Samen oud worden

Alle langdurige relaties hebben problemen. In alle langdurige relaties voelt minstens één van beide partners zich wel eens hevig aangetrokken tot een ander. We zijn tenslotte allemaal mensen. Als je je gevoel niet drastisch afsluit, dan is de kans groot dat je ontdekt, dat er echt niet slechts één potentiële ware partner is.

Mensen die gaan scheiden, lopen vaak na een aantal jaren opnieuw tegen problemen aan. Vaak dezelfde problemen als met hun vorige partner, soms exact het tegenovergestelde, omdat ze de valkuilen van de eerste keer met kracht hebben proberen te vermijden. Dus als je niet elke 7 of 10 jaar een andere partner wil en het liefst met één partner samen oud wilt worden, dan is het belangrijk om niet te snel op te geven.

Oefening baart kunst

Het is namelijk niet zo eenvoudig om een relatie goed te houden. Er komt veel bij kijken, waar we van tevoren nooit over nagedacht hebben. Het is minstens zo moeilijk als kinderen opvoeden. En helaas krijgen we beide vakken – relaties onderhouden en kinderen opvoeden – niet op school! We krijgen zwemles en rijles en les in van alles en nog wat, maar niet in de meest essentiële levensvaardigheden.
Bij al die lessen moeten we oefenen en het niet snel opgeven, als het niet lukt.

Laatst hoorde ik Epke Zonderland in een interview vertellen wat zijn moeder had gezegd, toen hij als kind van een jaar of 10 wou stoppen met turnen. Waarschijnlijk, zei hij in dat interview, omdat hij een moeilijke oefening op de brug niet onder de knie kreeg en daar ook wat bang voor was. Hoewel hij zich dat op dat moment niet realiseerde. ’’Oké’’, zei zijn moeder, ‘’Probeer het nog 4 weken. Als je dan nog wil stoppen, vind ik het prima.’’ Na 4 weken had hij de oefening onder de knie en wou hij helemaal niet meer stoppen.

Scheiden doet lijden

De toekomst kan lonken, maar de effecten van een scheiding zijn heftig. Voor jezelf, voor je partner, voor je kinderen, voor je omgeving. Soms kan het niet anders, soms is scheiden de betere keus.

Wat  ons betreft is een scheiding pas aan de orde als beide partners volledig op toneel gekomen zijn. Als ze niets teruggehouden hebben, zichzelf onder ogen zijn gekomen en zichzelf volledig ingezet hebben. Als ze deskundige hulp hebben gezocht. Pas dan weet je of het er echt niet in zit. Behalve als er sprake is van huiselijk geweld. Dan is een scheiding noodzakelijk voor het welzijn van jou en je kinderen.

Maar anders: besluit niet te snel. Scheiden kan immers altijd nog….

______________________________________________________

Marike de Valk is gepensioneerd Gestalttherapeut. Ze gaf individuele, relatie- en gezinstherapie in Beuningen bij Nijmegen samen met haar collega Wilfried Sluys. In haar blog op deze site valt veel te lezen over relatieproblemen.  

Pagina 1 van 10

Mogelijk gemaakt door WordPress & Thema gemaakt door Anders Norén